BỆNH TIÊU CHẢY

Tiêu chảy là bệnh đường tiêu hóa thường gặp nhất. Đối với người trưởng thành, bệnh tương đối ít nghiêm trọng khi họ có thể tự uống bù nước và điện giải. Tuy nhiên, khi tiêu chảy xảy ra ở trẻ nhỏ, bệnh sẽ trầm trọng hơn nếu người lớn không cho trẻ uống thêm nước hoặc trẻ không thể uống (do ói, hôn mê). Do đó, hy vọng những thông tin chúng tôi cung cấp dưới đây sẽ giúp bạn có thêm kiến thức để xử trí khi mắc phải tiêu chảy.
Tiêu chảy là bệnh gì?
Tiêu chảy là tình trạng đi cầu phân lỏng với lượng nhiều và số lần đi cầu nhiều hơn so với bình thường. Tùy vào thời gian kéo dài, có ba loại tiêu chảy chính:

• Tiêu chảy cấp tính kéo dài trong một vài ngày đến một tuần;
• Tiêu chảy bán cấp kéo dài khoảng 3 tuần;
• Tiêu chảy mạn tính kéo dài hơn 4 tuần.

Những dấu hiệu và triệu chứng của tiêu chảy là gì?

• Phân lỏng;
• Đau bụng âm ỉ hoặc đau quặn;
• Buồn nôn và ói mửa;
• Đau đầu;
• Ăn mất ngon;
• Khát nước liên tục;
• Sốt;
• Mất nước;
• Phân có máu;
• Lượng phân nhiều;
• Đi tiêu nhiều lần hoặc tiêu són, mót rặn

Bạn có thể gặp các triệu chứng và dấu hiệu khác không được đề cập. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào về các dấu hiệu bệnh, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ.
Khi nào bạn cần gặp bác sĩ?
- Trường hợp tiêu chảy ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ:
Tiêu chảy là bệnh nghiêm trọng đối với trẻ nhỏ. Bệnh có thể gây ra tình trạng mất nước nghiêm trọng và đe dọa tính mạng chỉ trong một thời gian ngắn. Bạn nên liên hệ với bác sĩ nếu thấy trẻ đi tiểu ít, bị khô miệng và khô da, trẻ có dấu hiệu mệt mỏi, đau đầu và buồn ngủ.
Bạn nên đưa bé đến bệnh viện ngay nếu có các triệu chứng sau:

• Các triệu chứng của mất nước như tay chân lạnh, da nhợt nhạt, giảm lượng nước tiểu, lơ mơ, li bì;
• Sốt cao;
• Phân chứa máu và mủ;
• Phân đen như hắc ín.

- Trường hợp tiêu chảy ở người lớn:
Bạn nên liên hệ với bác sĩ nếu bạn có các triệu chứng sau đây:

• Phân đen hoặc trong phân có máu;
• Buồn nôn và ói mửa;
• Mất ngủ;
• Tình trạng mất nước nghiêm trọng;
• Sụt cân.

Nếu bạn có bất kỳ dấu hiệu hoặc triệu chứng nêu trên hoặc có bất kỳ câu hỏi, xin vui lòng tham khảo ý kiến bác sĩ. Cơ địa của mỗi người khác nhau nên sẽ có những triệu chứng rất khác nhau. Tốt nhất bạn nên thảo luận với bác sĩ về tình hình của mình.
Nguyên nhân nào gây ra tiêu chảy?
Có nhiều nguyên nhân gây tiêu chảy, bao gồm:

• Không dung nạp thức ăn, chẳng hạn như chứng không dung nạp lactose;
• Dị ứng thực phẩm;
• Tác dụng phụ của một số thuốc;
• Nhiễm vi khuẩn, virus, ký sinh trùng;
• Bệnh đường ruột.

Những ai thường bị tiêu chảy?
Tiêu chảy rất phổ biến. Người lớn trung bình bị tiêu chảy bốn lần một năm. Tất cả mọi người, bất kể độ tuổi và giới tính đều có thể bị tiêu chảy.
Đây cũng là một trong những lý do đi khám bệnh phổ biến nhất, bệnh có thể dao động từ mức độ nhẹ và tạm thời, cho đến mức độ nặng và có thể đe dọa mạng sống. Khi bị tiêu chảy kéo dài quá lâu mà không được điều trị, đây có thể là dấu hiệu của một bệnh nào đó chẳng hạn như bệnh viêm ruột hoặc hội chứng ruột kích thích.
Những yếu tố nào làm tăng nguy cơ bị tiêu chảy?
Ngoài một số bệnh gây ra tiêu chảy, một số thói quen hằng ngày sau đây cũng có thể gây ra tiêu chảy:

• Không thường xuyên rửa tay sau khi đi vệ sinh;
• Bảo quản thực phẩm không an toàn và hợp vệ sinh;
• Không làm sạch bếp thường xuyên;
• Nguồn nước không sạch;
• Ăn đồ ăn thừa chưa hâm nóng;
• Không rửa tay bằng xà phòng.

Điều trị hiệu quả
Những thông tin được cung cấp không thể thay thế cho lời khuyên của các chuyên viên y tế. Hãy luôn tham khảo ý kiến bác sĩ.
Những kỹ thuật y tế nào dùng để chẩn đoán tiêu chảy?
Bác sĩ sẽ khám lâm sàng và hỏi các triệu chứng cũng như quá trình bệnh của bạn để xác định nguyên nhân gây tiêu chảy. Bạn nên kể chi tiết về cảm giác của bạn, số lần đi tiêu trong ngày, những gì bạn đã ăn trước khi bị tiêu chảy, các loại thuốc đã và đang dùng, các triệu chứng đi kèm nếu có.
Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể yêu cầu bạn phải làm xét nghiệm bổ sung để biết thêm về tình trạng của bạn. Những xét nghiệm này có thể bao gồm xét nghiệm máu, xét nghiệm nước tiểu và phân, khám trực tràng.
Những phương pháp nào dùng để điều trị tiêu chảy?
Đối với tiêu chảy nhẹ, việc điều trị thường chỉ là bồi hoàn lại đủ số dịch bị mất. Điều này có nghĩa bạn cần phải uống nhiều nước, hoặc uống các thức uống có chứa chất điện giải. Trong trường hợp nghiêm trọng hơn, bạn có thể cần phải đến bệnh viện để truyền nước vào cơ thể qua đường tĩnh mạch. Nếu bạn bị tiêu chảy do nhiễm khuẩn, bác sĩ có thể cho bạn dùng thuốc kháng sinh.
Bác sĩ hoặc dược sĩ có thể cho bạn uống một loại dung dịch bù nước, đây là loại nước uống được pha chế đặc biệt để ngăn ngừa hoặc điều trị mất nước, đặc biệt là do tiêu chảy. Dung dịch này có thể cung cấp đường, muối và các khoáng chất quan trọng khác đã bị mất trong quá trình tiêu chảy. Dung dịch bù nước đường uống thích hợp cho cả trẻ em và người lớn, có bán tại các hiệu thuốc trên toàn quốc.
Chế độ sinh hoạt phù hợp
Những thói quen sinh hoạt nào giúp bạn hạn chế diễn tiến tiêu chảy?
Theo các nhà dinh dưỡng, bạn có thể kiểm soát được tiêu chảy nếu áp dụng một số biện pháp sau:

• Uống nước ép trái cây không đường;
• Ăn các loại thực phẩm chứa kali cao như chuối, khoai tây;
• Ăn các loại thực phẩm và uống chất lỏng có chứa natri cao như nước canh, súp, nước giải khát, bánh quy mặn;
• Ăn các thực phẩm giàu chất xơ, chẳng hạn như rau xanh, bột yến mạch, gạo;
• Hạn chế thực phẩm có đường vì chúng có thể sẽ làm cho bệnh tiêu chảy trở nên trầm trọng hơn;
• Tránh các thực phẩm có chứa caffeine như trà, cà phê và nước giải khát có gas;
• Tránh các sản phẩm từ sữa và các thực phẩm giàu magiê.

Tiêu chảy cấp tính có nguyên nhân thường gặp nhất là nhiễm trùng đường tiêu hóa. Bệnh có thể dễ dàng kiểm soát nếu được điều trị thuốc và bù đủ nước điện giải cũng như chất dinh dưỡng. Đối với những trường hợp tiêu chảy nặng và mất quá nhiều nước (như bệnh tả), người bệnh cần được nhập viện để bù nước nhanh bằng đường truyền tĩnh mạch. Khi trẻ em bị tiêu chảy, người chăm sóc cần tránh việc cho trẻ nhịn ăn hoặc uống, nên cho trẻ uống nhiều nước và ăn uống bình thường, chú ý chọn thức ăn nấu chín kỹ và dễ tiêu hóa như cháo thịt, cơm… Tốt nhất nên đưa trẻ đến cơ sở y tế để được tư vấn và điều trị thích hợp. Còn những trường hợp tiêu chảy kéo dài, bạn cần tìm kiếm nguyên nhân và điều trị phức tạp hơn và tham vấn ý kiến của các bác sĩ chuyên khoa.